Vergroten van de ‘brede welvaart’
Tal van vraagstukken bezorgen ons in Nederland de nodige hoofdbrekens. Vraagstukken op het gebied van wonen, gelijke kansen, klimaat, bestaanszekerheid, gezondheid, onderwijs, natuur, veiligheid… En door de verscheidenheid aan regio’s in ons land zien die vraagstukken er in elke regio weer anders uit. Om voor inwoners én ondernemers de kwaliteit van leven, wonen en werken te verhogen en daarmee de ‘brede welvaart’ te vergroten, is het van belang dat de regio’s en het Rijk samenwerken. Daarbij moet dan wel de kracht van de regio zelf centraal staan.
Hoe ziet dit er in de praktijk uit? Het begint allemaal bij de regionale overheidsinstanties, kennis- en culturele instituten, ondernemers en maatschappelijke organisaties. Zij weten immers precies wat er bij hen in de regio speelt. Met elkaar zetten zij een complete aanpak voor een bepaald gebied op papier. Vervolgens werken de regio en het Rijk het voorstel gezamenlijk uit tot een Regio Deal.
Al dertig Regio Deals in uitvoering
Het Rijk heeft in de periode 2018-2022 een totaalbedrag van 950 miljoen euro geïnvesteerd in Regio Deals. Dit gebeurde in drie rondes (‘tranches’). Er zijn inmiddels dertig Regio Deals gesloten, deze zijn nu in uitvoering. Ook de regionale partijen zelf dragen bij aan de financiering hiervan. In de laatste (vierde) ronde waarvan de resultaten recent bekend zijn geworden, heeft het kabinet veertien nieuwe voorstellen gehonoreerd met een totale bijdrage van een kleine 300 miljoen euro. De ondertekening van deze nieuwe Regio Deals volgt waarschijnlijk in de zomer van 2023.
Voordat we meer vertellen over de nieuwe ronde die in de tweede helft van het jaar van start gaat, nemen we eerst eens enkele lopende Regio Deals onder de loep.
Regio Deal Achterhoek
De Achterhoek kampt met een dalende (beroeps)bevolking, terwijl het een innovatieve regio is met veel gespecialiseerde maakbedrijven. Rijk en regio werken hier samen aan het behoud van een gezonde economie, onder meer via slimme innovaties in de maakindustrie. Ook het verbeteren van de woon- en leefomgeving is een belangrijk onderdeel. Door ervoor te zorgen dat jonge Achterhoekers hier willen blijven wonen en werken, en de bereikbaarheid van bedrijven en voorzieningen verder te verbeteren, blijft de regio toekomstbestendig. Voor deze Regio Deal heeft het Rijk 20 miljoen euro beschikbaar gesteld. Ook de regio heeft 20 miljoen euro ingelegd.
Regio Deal Midden- en West-Brabant
Deze Regio Deal richt zich op het versterken van het mkb in de maakindustrie, de onderhouds- en de logistieke sector. Ondernemers, onderwijs en overheid werken hier gezamenlijk aan 17 innovatieprojecten. Het economische ecosysteem en de arbeidsmarkt krijgen daarbij bijzondere aandacht. Van belang is dat zoveel mogelijk mensen uit alle lagen van de bevolking kunnen deelnemen aan het arbeidsproces, daarom staat ‘leven lang ontwikkelen’ hier centraal. Er worden zowel fysieke als digitale ontmoetingsplekken ingericht waar bedrijven, kennisinstellingen en studenten samenwerken. Het Rijk heeft voor deze Regio Deal 10 miljoen euro beschikbaar gesteld. Regionale overheden, bedrijven, onderwijsinstellingen en andere partijen hebben in totaal 120 miljoen euro bijgedragen.
Regio Deal Zeeland
In Zeeland zien we hetzelfde beeld als in de Achterhoek: jongeren trekken weg uit de regio, maar de bedrijven hebben wel (technisch geschoold) personeel nodig om te kunnen blijven bestaan. Binnen de Regio Deal Zeeland investeren Rijk en Regio 70 miljoen euro voor kennisbehoud en een betere werkgelegenheid. De regio wil bijvoorbeeld meer technisch personeel opleiden dat aan de slag kan bij bedrijven in de buurt. University College Roosevelt in Middelburg is gestart met opleidingen gericht op techniek en innovatie, en er worden trainingen aangeboden aan Zeeuwen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Werkgelegenheid wordt onder meer gecreëerd in Terneuzen (nieuwe fabriek voor recycling van piepschuim) en Nieuwdorp (uitbreiding van het Bevrijdingsmuseum). Ook is er aandacht voor de woon- en leefomgeving, zo is er steun voor verduurzaming van woningen.
Nieuwe ronde, nieuwe kansen
Gezien het succes van deze aanpak heeft het Rijk inmiddels besloten de Regio Deals voort te zetten. Voor de periode 2023-2024 is nog 600 miljoen euro beschikbaar. Het kabinet stelt dit budget in meerdere rondes open. De eerste daarvan (de ‘vijfde tranche’) start naar verwachting medio juli. Regionale partijen kunnen vermoedelijk tot en met medio november 2023 hun voorstellen indienen.
Het budget van deze nieuwe ronde is waarschijnlijk 300 miljoen euro. De bijdrage vanuit het Rijk is per Regio Deal minimaal 5 miljoen en maximaal 40 miljoen euro. Uitgangspunt is dat de regionale partners hetzelfde bedrag aan cofinanciering bijdragen. Deze bijdrage kan zowel afkomstig zijn uit publieke als uit private middelen. Kwetsbare regio’s mogen – beargumenteerd – afwijken van deze cofinancieringseis.
Beste voorstellen worden deals
Bij het beoordelen van de binnengekomen voorstellen kijkt het Rijk uiteraard naar het financiële plaatje – welke partijen willen wat investeren? En is de financiering van het plan ook na afronding van de Regio Deal nog gewaarborgd? Oftewel: kan het plan worden voortgezet als de Rijksbijdrage inmiddels ‘op’ is? Daarnaast beoordeelt het Rijk onder meer de noodzaak en samenhang van de voorgestelde aanpak en de opzet en effectiviteit van het samenwerkingsverband. Hoe worden inwoners, bedrijven en instellingen betrokken om gezamenlijk te werken aan de kwaliteit van leven, wonen en werken? Oftewel: aan een ‘brede welvaart’?
PNO: diep geworteld in de regio’s
PNO weet als geen ander welke specifieke vraagstukken er spelen in de regio’s. Onze regiospecialisten zijn werkzaam op onze kantoren in Groningen, Enschede, Amsterdam, Rijswijk, Utrecht, Eindhoven en Maastricht. Zo zijn wij nauw verbonden met Noord-, Oost-, Zuid- en West-Nederland: wij kennen de regionale vraagstukken en knelpunten door en door, we speuren naar goede oplossingen en weten de weg in het regionale subsidielandschap.
Bent u als onderneming of instelling al betrokken bij een regionaal samenwerkingsverband, bijvoorbeeld een innovatiehub? En heeft u ideeën om in uw regio de kwaliteit van leven, wonen en werken een ‘boost’ te geven? De regiospecialisten van PNO helpen u graag verder. Neem vrijblijvend contact met ons op via 088-838 13 81 of stuur een bericht:
