Achtergrond en doel van het JTF
We schreven al eerder over het Just Transition Fund (JTF), een nieuw Europees steunfonds dat wil zorgen voor een ‘eerlijke’ klimaattransitie. Want in sommige regio’s is de impact van de transitie extra groot en bestaat het gevaar dat zij op achterstand raken. Om dat te voorkomen, zijn er snel extra investeringen nodig op het gebied van innovatie, verduurzaming, arbeidsmarkt en scholing.
In Nederland is sprake van zes aangewezen JTF-regio’s (daarover later meer). Zij ontvangen van de EU een budget van in totaal liefst 623 miljoen euro voor het tijdvak 2022-2027. Het geld is bedoeld voor het subsidiëren van projecten die optimaal aansluiten bij de sterktes en zwaktes van de betreffende regio’s. Om die reden werkt elke JTF-regio met eigen JTF-subsidieregelingen, voorwaarden en aanvraagrondes. In het algemeen geldt dat er vooral kansen zijn voor projecten die goed aansluiten op de regionale thema’s en prioriteiten. Daarbij ligt steeds veel nadruk op belangrijke of grotere projecten, met een forse impact voor de regio.
Via een kort tweeluik willen we apart inzoomen op de individuele subsidieprogramma’s van de zes Nederlandse JTF-regio’s. Binnenkort zullen we ingaan op de regio’s IJmond, West-Noord-Brabant en Zuid-Limburg. Maar nu eerst in deel 1: de JTF-regio’s Groningen-Emmen, Groot-Rijnmond, en Zeeuws-Vlaanderen.
1. JTF-regio Groningen-Emmen
Liefst 330 miljoen euro aan EU-geld is er beschikbaar voor de provincie Groningen plus de gemeente Emmen. Aanzienlijk meer dan voor de overige JTF-regio’s (elk 58,5 miljoen euro) en met een goede reden: de klimaattransitie en het stopzetten van de gaswinning hebben flinke gevolgen voor de regionale economie. Daarom ligt binnen dit JTF-programma veel nadruk op het opvangen van het banenverlies (niet alleen in de aardgassector zelf, maar ook bij andere industriesectoren zoals de procesindustrie, industriële dienstverleners en toeleveranciers). Een groot aantal subsidieregelingen wordt hiervoor ingezet, met invalshoeken als economische vernieuwingen (innovaties en kennisinfrastructuur), ‘groene perspectieven’ (kansen uit vergroening van de economie), en om- en bijscholing van nieuw en bestaand personeel.
- De lopende subsidiecall Grote kennis- en valorisatieprojecten biedt subsidies voor samenwerkingsprojecten rondom kennisontwikkeling en andere innovaties op het gebied van energie, circulariteit, digitalisering en gezondheid. De subsidie vergoedt maximaal 50% van de projectkosten en kan oplopen tot 2,5 miljoen euro per projectpartner.
- Bij de recente JTF-subsidiecall Investering en Opleiding kunnen grote bedrijven en mkb’s in de proces- en maakindustrie subsidie aanvragen voor duurzame/groene investeringsprojecten, en daarmee samenhangende scholing/trainingen van hun personeel. De subsidie voor de investeringskosten vergoedt maximaal 30% van de investeringskosten en kan oplopen tot 7,5 miljoen euro per project. De subsidievergoeding voor opleidingskosten bedraagt zelfs 50%.
- In maart/april volgen er nog meer JTF-subsidiecalls. Zoals Arbeidsmarkttransitie (voor opleiders), Opleidingsinfrastructuur en campusactiviteiten (voor campusorganisaties), Randvoorwaardelijke infrastructuur (voor investeringen in systemen en collectieve infrastructuur voor betaalbare schone energie), en een ronde voor het opzetten van een Start-up fonds (dat investeert in innovatieve en duurzame starters).
2. JTF-regio Groot-Rijnmond
Binnen het JTF-programma voor Groot-Rijnmond (met de Rotterdamse havens en industrieën) ligt veel nadruk op het verduurzamen en toekomstbestendig maken van de industrie en op de regionale werkgelegenheid. De verdeling van de JTF-subsidiegelden verloopt hier via een drietal sporen:
- Spoor 1: Innovatie. Kortgezegd gaat het daarbij om het omschakelen van de ‘fossiele industrie’ naar nieuwe, meer duurzame/circulaire ketens (zoals groene waterstof en methanol, industriële elektrificatie, zon en wind, circulaire chemie, reststromen verwerken tot grondstoffen, enzovoorts).
- Spoor 2: Energie-efficiëntie. Dit betreft investeringen in technologie, systemen en infrastructuur die zorgen voor een snellere verduurzaming van industriesectoren (zoals energie, chemie, procesindustrie, logistiek) en hun productieprocessen (schoner/zuiniger maken, redesign, elektrificatie, gebruik van waterstof, biomassa, reststromen enzovoorts).
- Spoor 3: Arbeidsmarkt en scholing. De energietransitie vraagt om personeel met andere, nieuwe vaardigheden. Dit maakt het nodig om te investeren in bij- en omscholing van medewerkers en werkzoekenden, in passende opleidingen voor toekomstige generaties arbeidskrachten, en in arbeidsbemiddelingsprojecten.
Wie kunnen deze subsidies aanvragen? Vooral industriebedrijven, mkb’s die werken aan klimaatinnovaties, kennisinstellingen en arbeidsmarktorganisaties. Ook het grootbedrijf kan bij innovatieprojecten soms een beroep doen op het JTF. Verder geldt ook hier dat een project goed moet passen binnen de bovenstaande thema’s en een duidelijke regionale impact moet hebben. Denk hierbij aan pilots, demonstratieprojecten, proefinstallaties, onderzoek, haalbaarheidsstudies, investeringen in gezamenlijke/gedeelde infrastructuur, modernisering van productiefaciliteiten (onder andere chemie) en daarmee samenhangende investeringen in personeels-skills, opleidingsactiviteiten en regionale arbeidsmarktprojecten.
Subsidiebedragen: de Groot-Rijnmondse JTF-subsidie vergoedt maximaal 50% van de goedgekeurde projectkosten, en bedraagt maximaal 2 miljoen euro per project. Aanvragen worden beoordeeld op volgorde van binnenkomst en zolang het budget reikt (ruim 30 miljoen euro voor spoor 1+2 samen, en bijna 9,5 miljoen euro voor spoor 3).
3. JTF-regio Zeeuws-Vlaanderen (en Vlissingen-Oost)
Het JTF-programma voor deze regio is vooral gericht op banenbehoud, het voorkomen van uitstroom van arbeidskrachten, alsmede diversificatie en verduurzaming. Tot de doelgroep behoren mkb’s, non-profit organisaties, onderzoeksinstellingen, opleidingsinstelling en overheden. Maar: ook grootbedrijven kunnen hier soms voor JTF-steun in aanmerking komen. De subsidies worden verdeeld via drie sporen:
- Spoor 1: Innovatie. Hierbij gaat het om subsidies voor investeringen in a) diversificatie, modernisering en reconversie b) onderzoek, innovatie en digitalisering binnen de thema’s groene waterstof en biobased en circulaire chemie en c) hiervoor vereiste scholing en training. De subsidie vergoedt maximaal 50% van de projectkosten en bedraagt maximaal 5 miljoen per project. Ter indicatie: de aanvraag moet minstens 200.000 euro zijn. Aanvraagronde: van 13 februari tot en met 31 maart 2023 (tender).
- Spoor 2: Infrastructuur. Dit spoor omvat investeringen in technologie, systemen en infrastructuur. De investeringen moeten betrekking hebben op de aanleg van het groene waterstof-netwerk, lokale elektrificatie, uitwisseling van duurzame warmte via warmtenetten, of op hiervoor vereiste scholing en training. De JTF-subsidie vergoedt maximaal 50% van de projectkosten en bedraagt maximaal 14 miljoen euro per project. Ter indicatie: de aanvraag moet minstens 500.000 euro zijn. Aanvraagronde: van 8 tot en met 22 mei 2023 (tender).
- Spoor 3: Arbeidsmarktprojecten. Deze subsidies zijn bedoeld voor bij- en omscholing van werknemers en werkzoekenden, voor arbeidsmarktbegeleiding van werkzoekenden, of andere regionale projecten op het gebied van onderwijs en sociale inclusie. De JTF-subsidie vergoedt maximaal 50% van de projectkosten, en bedraagt maximaal 5 miljoen per project. Ter indicatie: de aanvraag moet minstens 200.000 euro zijn. Aanvraagronde: van 13 februari tot en met uiterlijk 29 september 2023, maar… op = op!
Volgende week in deel 2 van dit tweeluik over het ‘Just Transition Fund’ in Nederland: de subsidiekansen van de JTF-regio’s IJmond, West-Noord-Brabant en Zuid-Limburg.
Meer weten?
Heeft u vragen over dit artikel, of kunt u écht niet wachten op deel 2? Of zoekt u subsidiemogelijkheden buiten een JTF-regio? De regioteams van PNO helpen u graag verder! Zij zijn als eerste op de hoogte van nieuwe subsidiekansen, of het nu gaat om regionale, nationale of Europese subsidiegelden. Stuur ons uw vraag of een korte omschrijving van uw plannen via onderstaand formulier, of bel 088-838 13 81.
