Waarvoor is het JTF bedoeld?
Het JTF is opgezet om te voorkomen dat er te veel (sociaal-economische) verschillen ontstaan tussen de EU-regio’s als gevolg van de klimaatambities voor 2050. Het fonds ondersteunt de regio’s waar de impact van de klimaattransitie het grootst is, de zogenoemde JTF-regio’s. In Nederland zijn er zes JTF-regio’s aangewezen: Groningen-Emmen, IJmond, Groot-Rijnmond, West-Noord-Brabant, Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Limburg.
De JTF-gelden zijn bedoeld om de economieën van deze regio’s te verduurzamen en de arbeidsmarkt te versterken. Zo zal het JTF investeren in groene technologieën voor de chemische industrie en de staalproductie, het gebruik van bio-based grondstoffen in de chemische industrie, het ontwikkelen van regionale netwerken voor hernieuwbare waterstof, het creëren van nieuwe industriële waardeketens voor lokale mkb’s en het bevorderen van circulariteit. Ook investeert het fonds in de opleiding van bijna 50.000 werknemers die nu nog in de fossiele sector werkzaam zijn. Zij moeten worden uitgerust met nieuwe vaardigheden om in hernieuwbare en klimaatneutrale bedrijfstakken te kunnen werken.
Hoe worden de JTF-gelden verdeeld?
Gezien de grote impact van de klimaattransitie en de afschaling van de aardgaswinning in de regio Groningen-Emmen gaat meer dan de helft van de aan Nederland toegekende JTF-gelden – 330 miljoen euro – naar deze regio. De andere vijf regio’s ontvangen elk 58,5 miljoen euro. Daarnaast moeten de regio’s zelf ook eigen middelen besteden aan deze programma’s. Deze investeringen moeten minimaal net zo hoog zijn als de toegekende EU-middelen.
De middelen uit het JTF zijn met name bestemd voor partijen die zich richten op (diversificatie van) de regionale economie en arbeidsmarktprojecten. Dat zijn vaak overheden, non-profitorganisaties en onderzoeksinstellingen. Maar ook het bedrijfsleven kan JTF-subsidie aanvragen, wel moet er dan primair worden gedacht aan samenwerkingsverbanden van regionale bedrijven (dus niet zozeer aan individuele bedrijven). De nadruk ligt daarbij vooral op impactvolle projecten van/met mkb’s. Grote bedrijven (en de industriesector) kunnen alleen in uitzonderlijke gevallen meedoen. Dit geldt ook voor partijen die buiten de betreffende regio zijn gevestigd.
Naar verwachting vergoedt de JTF-subsidie maximaal 50% van de goedgekeurde projectkosten. De subsidie kan oplopen tot 1 miljoen euro (voor arbeidsmarktprojecten) of 5 miljoen euro (voor innovatie- en infrastructuurprojecten).
Zes JTF-regio’s: wat zijn de plannen?
Het JTF-programma wordt uitgevoerd in samenwerking met drie intermediaire instanties: Stimulus Programmamanagement (voor de JTF-regio’s West-Noord-Brabant, Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Limburg), Kansen voor West (voor IJmond en Groot-Rijnmond) en SNN (voor Groningen-Emmen). Nu de Europese Commissie het Nederlandse JTF-plan heeft goedgekeurd, maken deze instanties alvast melding van hun plannen en openstellingen. Zo meldt Stimulus dat hun JTF-subsidieloket opengaat op 13 februari 2023. SNN komt met een aantal subsidieoproepen die deels al opengaan op 23 januari, en ook Kansen voor West houdt als startdatum 23 januari aan. De betreffende subsidieregelingen en bijbehorende voorwaarden zijn nog niet (allemaal) bekend, deze worden nog gepubliceerd.
Laten we eens inzoomen op de specifieke thema’s en aandachtsgebieden in de zes JTF-regio’s. In de regio West-Noord-Brabant liggen het chemisch complex Moerdijk, de Amercentrale en de Green Chemistry Campus (Bergen op Zoom). Hier zijn de chemische industrie en de fossiele energie geconcentreerd en zijn de effecten van de klimaattransitie groot. Ook Zuid-Limburg heeft een chemiecluster, Chemelot, waar de fossiele chemie voor veel werkgelegenheid zorgt. In het perifere en dunbevolkte Zeeuws-Vlaanderen (en Vlissingen-Oost) bestaat vooral het risico dat banenverlies leidt tot een negatieve spiraal van wegtrekkende inwoners en bedrijven. Hier zal dan ook volop worden ingezet op diversificatie en verduurzaming van de economie.
De regio Groningen-Emmen krijgt, zoals gezegd, te maken met de afschaling van de aardgaswinning. De JTF-gelden zullen hier onder meer nodig zijn om het verlies aan bedrijvigheid en werkgelegenheid in de aardgassector en de daaraan verbonden industrie op te vangen. Maar de focus ligt ook op de chemieclusters in Delfzijl en Emmen, waar de klimaattransitie een grote impact zal hebben. Hier zal vooral worden geïnvesteerd in vergroening, innovatie en om- en bijscholing van nieuw en bestaand personeel.
En ten slotte zijn er nog de twee West-Nederlandse regio’s. In de regio IJmond draait het vooral om het verlies van fossiele banen in de staalindustrie, die een groot aandeel heeft in de regionale werkgelegenheid. Dit leidt ook tot baanverlies in andere sectoren. Groot-Rijnmond, met de Rotterdamse havens en industrieën, wil vooral de regionale economie vernieuwen en versterken met duurzame en/of circulaire industriële ketens. Ook gaan de JTF-middelen hier naar nieuwe infrastructuur en een ‘wendbare en weerbare’ beroepsbevolking.
Belangstelling?
Bent u gevestigd in een van de zes JTF-regio’s en heeft u concrete projectplannen die aansluiten bij de hierboven beschreven doelstellingen en thema’s? Stuur ons een korte omschrijving van uw plannen via onderstaand formulier. Wij vertellen u dan graag of we aanknopingspunten zien voor een subsidieaanvraag. De experts van onze regioteams zijn als eerste op de hoogte van de nieuwe JTF-subsidieregelingen die worden gepubliceerd, zij weten als geen ander waar voor u de kansen liggen. Niet onbelangrijk: bij meerdere openstellingen geldt de regel ‘wie het eerst komt, het eerst maalt’. Dus… wacht niet te lang!
